Indarkeriaren goraldi betean hausnarrerako tartea hartu du Talaia Feministak
(Naiz, 2025 OTS. 01)
Talaia Feminista Unea egin dute gaur Bilbon, EHUren Sarrikoko fakultatean. Topaketak 180 emakume feminista eta subiranista bildu ditu antolatzaileen arabera, 2024ko txostena lantzeko. Besteak beste, indarkerien gorakadaz eta berdintasun politikez hausnartu dute.
​
​​
​
​
​
​​
​​
​
​
​
​
Talaia Feminista Unea egin dute gaur EHUko Sarrikoko Enpresa eta Ekonomia Fakultatean, Bilbon. Bertan, 2024. urtea aztertzeko plazaratutako dosierra landu dute eta, besteak beste, molde desberdinetako indarkerien haziera izan dute mintzagai. Guztira. 180 emakume feminista subiranistak hartu dute parte ariketa kolektiboan.
​
Duela aste gutxi argitaratu zuten dosierra eta haren aurkezpenean azpimarratu zuten egiaztatu ahal izan dutela «indarkeria sistemikoa berrantolatu egin dela, modu esplizitu eta lotsagabeenetara joz, eta indarkeria inplizitu eta sinboliko mota berriak erabiliz». Hala, Talaia Feminista Uneko lehenengo mahai inguruan berretsi dutenez, indarkeria ez ezik inpunitatea ere areagotu egin da, eta horrek segurtasun faltaren sentsazioa eragin dezakeela azpimarratu dute.
Indarkeriez hitz egiterakoan, biolentzia matxistaz gaindiko irakurketa egin dute Talaiakoek. Gerraz eta emakumeengan duen eraginari heldu diote, nabarmenduz gatazka armatuen hazkunde globala, baita gastu militarra areagotzea, eta diskurtso militaristen normalizazioa ere. Ildo horretatik, beharrezkoa deritzote Euskal Herriko mobilizazio antimilitaristarako tradizioa berrartzea.
​
Lurraldea da azterlanak jasotako beste gaietako bat. Bertan, gogora ekarri dituzte iaz izandako nekazaritza sektoreko mobilizazioak eta kezkarako arrazoi lez aurkeztu dute krisi ekologikoari aurre egiteko modua megaproiektuetan oinarritu izana.
​
Eskuin muturrak Europan izan duen goraldi orokorrak sortzen duen kezka agerikoa izan da Bilbon egindako hausnarketa kolektiboan. Horren aurrean, Euskal Herrian dagoen «arkitektura soziopolitikoa» zaintzearen garrantzia azpimarratu dute.
Zentzu honetan, azpimarratu dute indarkeria matxistaren aurkako borroka instituzionalizatu egin dela eta horrek aukerak beste arrisku dakartzala. Alde onik ere aipatu dute, mugimendu feministak mobilizatzeko erakutsi duen ahalmena, adibidez. Hortik erantzun behar dela iritzi dute: «Biolentziak izandako gorakada horren aurrean, baitezpadakoa da egon badiren erantzun eta erresistentziak indartzea eta metatzea, besteak beste, zigorgabetasuna salatu eta segurtasun ezaren sentsazioa erauzteko, eta indarkeria politizatzeko».
​
«Itxaropena elikatu»
​
Bigarren mahainguru batean, Euskal Herriko berdintasun politikez eta egitura publikoez eta osasun mentalaz aritu dira. Talaia Feministaren arabera, mugimendu feministak izan du nahikoa gaitasun berdintasun politiken gaia agenda politikoan kokatzeko, baina eragiteko gaitasuna galdu duela antzematen du. «Hala, 90eko hamarkadatik aurrera, feminista asko [berdintasun] teknikari bihurtu ziren. Baina, aldi berean, mugimendu feministan, oro har, mesfidantza zabaldu zen», oroitu dute. Horren aurrean, harremanak indartu behar direla iritzi diote, eta baieztatu dute erakundeen erantzukizuna dela feminismoa eta mugimendu feminista entzun eta parte egitea.
​
Buruko osasun orokortuez hitz egiterakoan, sistemaren porrotarekin lotutako hainbat faktore identifikatu dituzte, hala nola prekarietate materiala eta segurtasun eza, eraikitako espektatiben eta errealitatearen arteko tentsioa, komunitate sentimendua ahultzen duen isolamendua, eta isiltasunak ezkutatutako indarkeria matxista.
​
Auzi honi erantzutea beharrezkoa dela agertu dute. Horretarako, hasteko, osasun mentalari buruzko ezagutza falta borrokatzera dei egin dute eta, horrekin, «modu kolektiboan itxaropena elikatzea».
​
Talaia Feministak behatoki autonomo bat sortzea proposatu du, «feminismoaren interlokuzioa indartzeko»
Berria, Gotzon Hermosilla, 2025eko otsailaren 1a
​
Talaia Feminista Unea egin dute berrehun bat feministak Bilbon. 2024. urteak zer ekarri duen aztertu, eta «politika eraginkor eta eraldatzaileak» eskatu dituzte.
​​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Koiuntura aztertu, eta ikuspegi feministatik abiatuz ekarpenak eta proposamenak egitea. Horixe hartu dute eginkizun berrehun bat feministak, Talaia Feministak EHUren Sarrikoko Enpresa eta Ekonomia Fakultatean gaur egindako bilkuran, Bilbon. Talaia Feminista Unea egin dute, eta, talde sustatzaileak ondutako 2024ko txostena oinarri hartuta, ondorioztatu dute iaz indarkeria «areagotu» egin zela, «modu esplizitu eta lotsagabeenetara joz, eta indarkeria inplizitu eta sinboliko mota berriak erabiliz». Proposamenen arloan, bat nabarmentzen da: Euskal Herri osoko ikuspegia izango duen behatoki autonomo bat sortzea, «feminismoaren eta eragile feministen interlokuzioa indartzeko».
​
2024ko dosierraren edukiak osatu dituzte feministek bilkuran. Batez ere, lau ardatzi erreparatu diete: indarkeria matxistari dagokionez, ondorioztatu dute inpunitatea «handitu» egin dela, eta horrek «segurtasunik ez dagoen sentsazioa» eragin dezakeela. Lurraldeak pairatzen duen indarkeriari dagokionez, krisi ekosozialari buru egiteko premia nabarmendu dute, baita «lurra, bizitza eta gorputzak uztartuko dituen burujabetza feminista baten alde» borrokatzekoa ere.
2024an ugaldu diren gerrek, gatazka armatuek eta diskurtso militaristek osatu dute hirugarren ardatza, eta azaldu dute premia dagoela «Euskal Herriko mobilizazio antimilitaristarako tradizioa eta aktibismo feminista» sustatzeko. Azkenik, eskuin muturraren gorakada ere izan dute aztergai, eta «Euskal Herriko arkitektura soziopolitikoa zaintzearen garrantzia» nabarmendu dute.
​
Erakunde publikoek sortutako institutu eta egiturak eta haien berdintasun politikak jorratu dituzte beste mahai inguru batean. Azken hamarkadetako bilakaera aztertu ondoren, ondorioztatu dute mugimendu feministak berdintasun politiken gaia «agenda politikoan» agerraraztea lortu bai baina eragiteko gaitasuna galdu duela, eta erakunde publikoen «konpromiso politikoa eta baliabideak» falta direla onartutakoa garatzeko.
​
Alor horretan, hiru proposamen egin dituzte: «estrategia duala» sustatzea, hau da, berdintasun politika zehatzak eta alor guztiak zeharkatuko dituzten estrategia orokorrak uztartzea; Euskal Herrian abian jarritako politika eta bitarteko publiko guztiak jasoko dituen biltegi bat eraikitzea; eta behatoki autonomo bat sortzea, «ikuskatzeko, inpaktua neurtzeko eta ekarpena egiteko xedez».
​
Buru osasuna
​
Aparteko garrantzia eman diote buru osasunaren gaiari: «Gaixotu dugun mundu baten sintoma gara». Alor horretako arazoen ugaltzea «sistema kapitalistaren porrotaren adierazpidetzat» jo dute, eta arazoari heltzeko beharra nabarmendu, baina hura «patologizatu» beharrean, «sufrimenduaren faktoreak aztertuz, arrazoi sozialei eta genero ardatzari arreta jarriz, eta ikuspegi kolektiboa lehenetsiz».
​
Sistema kapitalistak aurkezten duen «mundu magikoaren» lilura faltsua, hark eragindako bakardadea, prekaritate materiala, eraikitako espektatiben eta errealitatearen arteko tentsioa, indarkeria matxistak sorturiko izua eta egiturazko beste zenbait faktore identifikatu dituzte. Esan dutenez, erantzunak «kolektiboa» behar du, eta «elkar sendatzeko gune propioak» eraikitzeko premia azpimarratu dute.
​
Talaia Feminista Unea amaituta, hurrengo urratsari ekingo diote orain: interpelazio eta gizarteratze faseari, hain zuzen ere. «Konpromisoa hartzen dugu dibulgazioari eta interpelazioari ekiteko: akuilu izan nahi dugu Euskal Herriko trantsizio feministan», esan dute talde sustatzaileko kide Amaia Perez Orozcok eta Maider Barañanok.
​
